Page 70 - #08 Health Today Magazine

ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ

ΜΠΟΡΕΙ Η ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΠΑΧΟΥΣ

ΝΑ ΕΙΝΑΙ Ο ΕΘΙΣΜΟΣ;

2010 παρατηρήθηκε κάτι περίεργο φουσκωτή κρέμα πεντανόστιμη. Αμέσως Οι επιστήμονες βρίσκουν ψυχαναγκαστική
To στα τρωκτικά. Σ' ένα εργαστήριο μόλις καταναλώσουμε ζάχαρη, ανιχνεύεται διατροφή σε ορισμένους ανθρώπους. Πολ-
της Φλόριντα, οι ερευνητές Paul Johnson από τους νευρώνες του πεπτικού μας συ- λά παχύσαρκα άτομα λένε ότι θέλουν να
και Paul Kenny, έδωσαν σε αρουραίους στήματος και ενεργοποιείται το κύκλωμα καταναλώνουν λιγότερο, αλλά συνεχίζουν
απεριόριστη πρόσβαση στη "δίαιτα της κα- ανταμοιβής στον εγκέφαλο που οδηγεί σε να τρώνε υπερβολικά παρότι γνωρίζουν
φετέριας", σε δελεαστικές ανθρώπινες τρο- απελευθέρωση ντοπαμίνης για να αντα- ότι κάτι τέτοιο μπορεί να έχει αρνητικές
φές με πολλές θερμίδες. Έχοντας ελεύθερη μειφθούμε και να επαναλάβουμε αυτή τη συνέπειες στην υγεία και τις κοινωνικές
πρόσβαση, οι αρουραίοι στράφηκαν σχε- συμπεριφορά στο μέλλον. σχέσεις. Η υπερκατανάλωση τροφής ευαι-
δόν αποκλειστικά στην κατανάλωση αυτών σθητοποιεί τα συστήματα ανταμοιβής του
των τροφών και πήραν βάρος. Ίσως δεν μπορούμε να γίνουμε εθισμένοι εγκέφαλου τόσο πολύ που υπερισχύει της
στη ζάχαρη με την ιατρική έννοια, διότι ικανότητας του εγκεφάλου να ειδοποιήσει Οι ορμονικές και μεταβολικές
Στη συνέχεια, οι επιστήμονες προειδοποί- δεν βιώνουμε συμπτώματα στέρησης που ότι επήλθε η χόρταση. διαταραχές μπορεί ορισμέ-
ησαν τους αρουραίους ενώ έτρωγαν, ανα- επηρεάζουν την καθημερινότητά μας, αλλά νες φορές να είναι συνέπεια
βοσβήνοντας ένα φως, ότι θα δεχτούν ένα ενεργοποιείται το ίδιο σύστημα εγκεφάλου Ο όρος εθισμός είναι φορτισμένος με προ- της αύξησης του βάρους και
δυσάρεστο σοκ στα πόδια τους -το οποίο που εμπλέκεται στον εθισμό στα ναρκωτι- καταλήψεις που δεν βοηθάνε στη συζήτη- όχι η αιτία.
είχαν εκπαιδευτεί να φοβούνται. Οι αρου- κά. Έγιναν λοιπόν εθισμένοι οι αρουραίοι ση, αλλά είτε τεχνικά είναι είτε όχι, τα ίδια
ραίοι που έτρωγαν την τυπική εργαστηρια- στις τροφές της καφετέριας σ' αυτή τη με- εγκεφαλικά κυκλώματα διεγείρονται τόσο ότι μπορεί να χαθεί εντελώς ο έλεγχος. Αν σικό κίνητρο του καταναγκαστικού φαγη- μεταβολικές διαταραχές μπορεί ορισμένες
κή τροφή σταματούσαν γρήγορα και απο- λέτη; Πιθανόν. από τα ναρκωτικά όσο και από ορισμένες αισθάνεστε πως δεν μπορείτε ξεκολλήσε- τού. Οι μελέτες απεικόνισης αποκαλύπτουν φορές να είναι συνέπεια της αύξησης του
μακρύνονταν, αλλά οι αρουραίοι που είχαν τροφές. Οι πιο εθιστικές τροφές είναι η σο- τε από ορισμένες τροφές, τότε ίσως έχετε ότι το ραβδωτό σώμα στον εγκέφαλο των βάρους και όχι η αιτία.
πάρει βάρος, συνέχισαν ξανά και ξανά να Οι εθιστικές τροφές κολάτα, τα τσιπς, τα γεμιστά μπισκότα, το εθιστεί σ' αυτές. Δεν εθίζουν όμως όλες οι παχύσαρκων ατόμων εμφανίζει χαμηλά
καταβροχθίζουν τις τροφές τις καφετέριας, Τα σύγχρονα εύγεστα τρόφιμα -πυκνά σε άσπρο ψωμί και το παγωτό. Για τα τρόφιμα τροφές, για παράδειγμα, δεν είναι εύκολο επίπεδα ενός υποδοχέα που ανταποκρίνε- Ορισμένοι έχουν υποστηρίξει ότι η έννοια
αγνοώντας την προειδοποίηση. Η ηδονική λιπαρά, ζάχαρη και αλάτι και ελκυστικά στο αυτά υπάρχουν μελέτες τόσο σε ποντίκια να εθιστεί κάποιος στο σπανάκι, εκτός ίσως ται στην ντοπαμίνη και ονομάζεται D2R. Το του εθισμού στα τρόφιμα είναι παράλογη
τους επιθυμία υπερίσχυε της αυτοσυντή- μάτι- έχουν δημιουργηθεί για να μας κά- όσο και σε ανθρώπους που υποδηλώνουν από τον Ποπάι. Οι εθιστικές τροφές έχουν ίδιο ισχύει για τους αλκοολικούς ή όσους γιατί υπό μία έννοια όλοι είμαστε εθισμένοι
ρησής τους. Το εύρημα αντικατόπτριζε νουν να τρώμε ασταμάτητα. Επηρεάζουν όλες ένα συνδυασμό ζάχαρης, λίπους και έχουν εθισμό στα οπιούχα, την κοκαΐνη ή στο φαγητό -αν δεν ήμασταν, δεν θα επιβι-
μια προηγούμενη μελέτη του ειδικού στον τα συστήματα ανταμοιβής τόσο πολύ που αλατιού που τις κάνει υπεργευστικές. τη μεθαμφεταμίνη. ώναμε. Μπορεί ο εθισμός στο φαγητό και
εθισμό Barry Everitt από το Πανεπιστημίου κάνουν τον εγκέφαλο να παρακάμψει το Οι εθιστικές τροφές έχουν στα ναρκωτικά να διαφέρουν, αλλά αν τα
του Cambridge, μόνο που τότε οι αρουραί- αίσθημα κορεσμού αναζητώντας την ευ- όλες ένα συνδυασμό ζάχαρης, Η έρευνα δείχνει ότι το σώμα αποκρίνεται Γνωρίζουμε επίσης ότι οι άνθρωποι που παχύσαρκα άτομα πρέπει να τρώνε όλο και
οι έπιναν κοκαΐνη. δαιμονία. Όλοι μας το έχουμε βιώσει: μόλις λίπους και αλατιού που τις κάνει στην υπέρβαση της τροφής ανεβάζοντας γεννιούνται με μειωμένα επίπεδα D2R, περισσότερο για να ξεπεράσουν τη μειω-
τελειώσαμε ένα μεγάλο δείπνο και δεν θα υπεργευστικές. στο αίμα τις ορμόνες που καταστέλλουν λόγω μιας γονιδιακής παραλλαγής, διατρέ- μένη ενεργοποίηση των δικτύων ανταμοι-
Η συμπεριφορά μας μερικές φορές μπορεί μπορούσαμε να φάμε άλλη μπουκιά αλλά την όρεξη, όπως η λεπτίνη και η ινσουλίνη χουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν βής στον εγκέφαλο, αυτό μοιάζει με ανοχή.
να γίνει αυτόματη, όπως π.χ. όταν σκρολά- τότε εμφανίζεται παγωτό με σοκολάτα και -οι παχύσαρκοι έχουν υψηλότερα επίπεδα- παχυσαρκία αλλά και εθισμό στα ναρκωτι- Επίσης είναι γνωστό ότι η απώλεια βάρους
ρουμε το κινητό μας από συνήθεια. Από ως εκ θαύματος βρίσκουμε χώρο για μια ωστόσο οι ορμόνες γίνονται προοδευτικά κά γιατί η διαταραχή οδηγεί σε χαμηλότερα μπορεί να προκαλέσει αρνητική διάθεση
μόνη της, η συνήθεια δεν ισοδυναμεί με μεγάλη χαψιά που τυχαίνει να είναι και η λιγότερο αποτελεσματικές και το σώμα επίπεδα δραστηριότητας στα συστήματα και κατάθλιψη, όπως αυτή που βιώνουν
εθισμό αλλά κάποια στιγμή μπορεί να γίνει πιο θερμιδογόνα. Έχουμε βέβαια ένα μη- αναπτύσσει ανοχή στη δράση τους. ανταμοιβής του εγκεφάλου και τα άτομα πρώην εξαρτημένοι που προσπαθούν να
εξαιρετικά δύσκολο να τη σταματήσου- χανισμό για τη διατήρηση ενός υγιούς και τρώνε υπερβολικά για να λάβουν το ίδιο απέχουν.
με γιατί μπορεί να γίνει ψυχαναγκαστική. σταθερού βάρους δίνοντας σήμα πότε εί- Μελέτες απεικόνισης του εγκεφάλου επίπεδο ευχαρίστησης. Αυτοί οι άνθρωποι
Όταν αδυνατούμε να καταστείλουμε μια ναι η ώρα να φάμε και πότε σταματήσου- από ερευνητές στο Εθνικό Εργαστήριο δυσκολεύονται επίσης να ξεμάθουν τις Τελικά, όπως φαίνεται για μια ακόμη φορά,
συμπεριφορά, παρότι θα το θέλαμε γιατί με, αλλά μπροστά στα εξαιρετικά γευστικά Brookhaven και στο Ερευνητικό Ινστιτού- ηδονικές συμπεριφορές που έχουν αρνητι- η παχυσαρκία δεν προκαλείται απλώς από
γνωρίζουμε τις αρνητικές συνέπειές της, τρόφιμα δεν λειτουργεί. το του Όρεγκον έδειξαν ότι τα συστήματα κές συνέπειες. έλλειψη θέλησης. Ούτε πάντα από ανισορ-
αυτό είναι σημάδι εθισμού. ανταμοιβής του εγκεφάλου στα υπέρβαρα ροπία ορμονών ή παραλλαγές γονιδίων.
άτομα ανταποκρίνονται ασθενώς στο φα- Η μελέτη με τους ατρόμητους παχύσαρ- Μπορεί να προκληθεί και από ηδονική συ-
Με τον ίδιο τρόπο, ορισμένες τροφές μπο- γητό. Το αποτέλεσμα είναι να τρώνε περισ- κους αρουραίους υποστηρίζει την ιδέα του μπεριφορά που παραβιάζει τα δίκτυα αντα-
ρεί να είναι εθιστικές. Πάρτε για παρά- σότερο μόνο και μόνο για να βιώσουν τον εθισμού στο φαγητό. Συνέχιζαν τη δίαιτα μοιβής του εγκεφάλου. Ορισμένες τροφές
δειγμα τη ζάχαρη που αναμφίβολα είναι ίδιο βαθμό ευχαρίστησης που απολαμβά- καφετέριας και αδιαφορούσαν για το σοκ μπορεί να δημιουργήσουν ένα βρόχο ανα-
η μουσική στο στόμα μας. Χωρίς αυτή, το νουν τα λεπτά άτομα. που ήξεραν ότι θα ερχόταν, επειδή είχαν τροφοδότησης στα κέντρα ανταμοιβής του
κέικ δεν θα ήταν δελεαστικό. Ούτε το πα- μειωμένα επίπεδα D2R στο ραβδωτό σώμα εγκεφάλου, έτσι ώστε όσο περισσότερο να
γωτό. Δεν θα ήταν τα φρούτα τόσο γευστι- Ο υποδοχέας D2R του εγκεφάλου τους. Η μελέτη αυτή απο- τα καταναλώνετε, τόσο περισσότερο να τα
κά, τα αρτοσκευάσματα λαχταριστά και η Η απελευθέρωση ντοπαμίνης είναι το βα- καλύπτει και κάτι άλλο, ότι οι ορμονικές και λαχταράτε. >

70 Health Today . 4/2024 4/2024 . Health Today 71