Page 73 - #13 Health Today Magazine

Ο ρόλος της γενετικής στην ανάπτυξη κατάσταση της νηστείας ή της σίτισης, τον αριθμό των θερμί-
παχυσαρκίας δων του γεύματος που καταναλώνονται αλλά και τη συνολική
Ας ξεκινήσουμε όμως από τον ρόλο της γενετικής στην ανά- λιπώδη μάζα του σώματος. Η διασύνδεση τους με τα δίκτυα
πτυξη της παχυσαρκίας. Υπολογίζεται ότι ευθύνεται περίπου ανταμοιβής αλλά και άλλα σύνθετα μονοπάτια οδηγεί τελικά
στο 40%- 70%. Παρά, όμως, την αναμφισβήτητη επίδραση των τη συμπεριφορά και την παρορμητικότητα που οδηγεί στην
γονιδίων στην εμφάνιση παχυσαρκίας, η ταχέως αυξανόμενη πρόσληψη τροφής.
συχνότητα εμφάνισης παχυσαρκίας δεν μπορεί να εξηγηθεί Έτσι, συχνά, η παχυσαρκία αναπτύσσεται σε άτομα με γενετικό
αποκλειστικά από τη γενετική. Έτσι, φαίνεται ότι η αλληλεπί- υπόβαθρο, τα οποία χαρακτηρίζονται από διαταραχή αυτών
δραση με το περιβάλλον μας (αλλαγές στη διατροφή και τις των σημάτων πείνας και κορεσμού.
συνήθειες του τρόπου ζωής) έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση Είναι, όμως, σημαντικό να καταλάβουμε ότι τα σήματα αυτά
«επιγενετικών» αλλαγών στο γενετικό μας υλικό (DNA). Οι αλ- έχουν ελάχιστο έλεγχο από την πρόθεση/βούληση ενός ατό-
λαγές αυτές ευνοούν την αύξηση του βάρους και κληρονομού- μου για απώλεια βάρους, και ορίζουν τη συμπεριφορά του εν
νται στους απογόνους. πολλοίς ανεξάρτητα από την θέληση ή επιθυμία του να παρα-
μείνει λεπτό. Έχοντας ως γνώμονα όλες αυτές τις γνώσεις που
Πώς το κεντρικό νευρικό σύστημα ελέγχει την διέπουν την ανθρώπινη φυσιολογία, γίνεται κατανοητό γιατί η
όρεξη απώλεια αλλά και η συντήρηση τους βάρους αποτελεί μία εξαι-
Κύριο ρόλο στον έλεγχο της όρεξης (πείνα και κορεσμός) φαί- ρετικά δύσκολη δοκιμασία. <
νεται να διαδραματίζει το κεντρικό νευρικό σύστημα. Αυτό
λαμβάνει περιφερικά σήματα από διάφορους ιστούς του σώ-
ματος όπως ο γαστρεντερικός σωλήνας, ο λιπώδης ιστός και Συχνά η παχυσαρκία αναπτύσσεται
το πάγκρεας.
Οι δύο περιοχές του εγκεφάλου που παίζουν τον σημαντικό- σε άτομα με γενετικό υπόβαθρο, τα
τερο ρόλο στη ρύθμιση της όρεξης είναι ο υποθάλαμος και η οποία χαρακτηρίζονται από διαταρα-
υπόφυση.
Μετά τη λήψη τροφής, τα θρεπτικά συστατικά ανιχνεύονται χή των σημάτων πείνας και κορε-
από κύτταρα του στόμαχου και του εντέρου, τα οποία εκκρί-
νουν ορμόνες. Η δράση αυτών των ορμονών στη ομοιόσταση σμού στον εγκέφαλο.
του σωματικού βάρους είναι κεφαλαιώδης, καθώς συνδέονται
με υποδοχείς στον εγκέφαλο για να δημιουργήσουν αισθήμα
πείνας ή κορεσμού. Η σύνδεση αυτών των δύο συνιστούν τον
εντερο-εγκεφαλικό άξονα ( the gut-brain axis).

Ποιες είναι οι ορμόνες που ρυθμίζουν την όρεξη
Η «ορμόνη της πείνας» ονομάζεται γκρελίνη. Εκκρίνεται κυ-
ρίως από το στόμαχο σε κατάσταση νηστείας (όταν ένα άτομο
είναι νηστικό) ή και ενδιάμεσα από τα γεύματα.
Οι ανορεξιογόνες ορμόνες που διαμεσολαβούν για τη ση-
ματοδότηση του βραχυπρόθεσμού κορεσμού στον εγκέ-
φαλο εκκρίνονται από τον εντερικό σωλήνα. Σε αυτές τις
ορμόνες περιλαμβάνεται μεταξύ άλλων και το πεπτίδιο GLP-1,
που αποτελεί τη βάση των σύγχρονων θεραπειών κατά της πα-
χυσαρκίας αλλά και άλλες όπως το GIP κ.λπ.
Από την άλλη, η μακροπρόθεσμη σηματοδότηση της θρε-
πτικής επάρκειας στον εγκέφαλο γίνεται μέσω της ινσουλίνης
και μίας ορμόνης που εκκρίνεται από το λιπώδη ιστό, η οποία
ονομάζεται λεπτίνη.

Ο ρόλος που παίζουν τα δίκτυα ανταμοιβής στην
διατροφική συμπεριφορά Βιβλιογραφία:
1. Purnell JQ, le Roux CW. Hypothalamic control of body fat mass by food intake: The key
to understanding why obesity should be treated as a disease. Diabetes Obes Metab. 2024
Τα σήματα από το έντερο αλλά και τον λιπώδη ιστό συγκλί- Apr;26 Suppl 2:3-12.
νουν σε εξειδικευμένα κέντρα στον εγκέφαλο. Εκεί, τα νευρικά 2. MacLean PS, Blundell JE, Mennella JA, Batterham RL. Biological control of
appetite: A daunting complexity. Obesity (Silver Spring). 2017 Mar;25 Suppl 1 (Suppl1)
κύτταρα ενσωματώνουν συνεχώς πληροφορίες σχετικά με την :S8-S16.

3/2025 . Health Today 73