Page 11 - #06 Health Today Magazine

Παράγοντες που συμβάλλουν στις «καταστροφικές δαπάνες» είναι η
διαθεσιμότητα ακριβών υπηρεσιών υγείας, η χαμηλή ικανότητα πληρω-
μής και η έλλειψη επαρκούς δημόσιας ασφάλισης υγείας.

Οι επιπτώσεις των

«καταστροφικών δαπανών»

Γράφει ο
Γιάννης στην ποιότητα ζωής των
Ελλήνων
Υφαντόπουλος*

ύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Παγκό- που διαβιούν μόνα τους, συνταξιούχοι, την τελευταία δεκαετία (2010-2019), και
Σσμιας Οργάνωσης Υγείας, 150 εκα- και νοικοκυριά σε αγροτικές περιοχές ανήλθε σε 1,1 χρόνια, εξαφανίσθηκε κυ-
τομμύρια άτομα ετησίως, αντιμετωπίζουν αποτελούν τις κύριες κατηγορίες φτωχο- ριολεκτικά την περίοδο της COVID-19
«καταστροφικές δαπάνες υγείας», λόγω ποίησης και αύξησης των καταστροφι- (2019-2021) με μείωση του προσδόκιμου
των αυξημένων απαιτήσεων που δημι- κών δαπανών υγείας και φαρμάκου. επιβίωσης στη χώρα μας κατά 1,5 χρόνια.
ουργούνται από την δημόσια υποχρη- Η δεκαετής οικονομική κρίση, τα τρία Παράλληλα καταγράφηκε μείωση της ψυ-
ματοδότηση και τις αυξημένες ιδιωτικές μνημόνια, η πανδημία και η πρόσφατη χικής υγείας κατά 21% και της σωματικής
δαπάνες. Ο όρος καταστροφικές δαπάνες ενεργειακή κρίση, συνέβαλε ουσιαστικά υγείας κατά 10%.
αναφέρεται στην έννοια της «αναπόφευ- στην δημόσια υποχρηματοδότηση του Παρά τα 40 χρόνια δημιουργίας του
κτης θυσίας». Δηλαδή το μέσο ελληνικό συστήματος υγείας στη χώρα μας με ΕΣΥ, η χώρα μας παρουσιάζει το 2023 την
νοικοκυριό αναγκάζεται να θυσιάσει «το σημαντικές επιπτώσεις στην μείωση της χαμηλότερη ικανοποίηση των πολιτών
γάλα του παιδιού του» προκειμένου να δι- ευημερίας και της ποιότητας ζωής των (μόλις 44%), σε σύγκριση με τις άλλες
αθέσει τα χρήματα αυτά για μια πρόσβα- πολιτών. Αναλύοντας την χρηματοδότη- χώρες του ΟΟΣΑ. Επιπλέον οι υψηλές
ση στις υπηρεσίες υγείας. ση στον τομέα υγείας της Ελλάδας παρα- καταστροφικές δαπάνες έχουν οδηγήσει
Το ερευνητικό κέντρο ΙΠΟΚΕ διερεύ- τηρούμε σημαντικές αποκλίσεις από το στην αύξηση των ανικανοποίητων υγειο-
νησε την εξέλιξη των καταστροφικών μέσο όρο των ΕΕ-27. Οι αποκλείσεις αυτές νομικών αναγκών και στην φτωχοποίηση
δαπανών στα συστήματα υγείας της Νότι- ανέρχονται σε δύο ποσοστιαίες μονάδες των νοικοκυριών. Σύμφωνα με τις μελέτες
ο-Ανατολικής Ευρώπης χρησιμοποιώντας στο σύνολο των δαπανών υγείας σε πο- μας, οι ανικανοποίητες υγειονομικές ανά-
ένα συνδυασμό χρονολογικών σειρών, σοστό του ΑΕΠ, και σε τρεις ποσοστιαίες γκες είναι 6,4% -τριπλάσιες σε σχέση με
που καλύπτουν την περίοδο 62 χρόνων μονάδες στις δημόσιες δαπάνες υγείας. τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ (2,3%).
(από το 1960 μέχρι το 2022), και διακρα- Όσον αφορά την πρόληψη που αποτε- Επιπλέον οι καταστροφικές δαπάνες
τικών δεδομένων των Ευρωπαϊκών χω- λεί την σημαντικότερη επένδυση ενός συμβάλλουν στην φτωχοποίηση και κοι-
ρών. Από την έρευνα αυτή προέκυψε ότι κράτους, η Ελλάδα διαθέτει το 1.8% του νωνική εξαθλίωση των ελληνικών νοικο-
οι κύριοι παράγοντες που συμβάλλουν συνόλου των δαπανών υγείας έναντι του κυριών. Τα πορίσματα της μελέτης του
στην δημιουργία των καταστροφικών δα- 3.2% των ΕΕ-27. Η Ελλάδα αποτελεί τη ΙΠΟΚΕ έδειξαν ότι η φτωχοποίηση των
πανών υγείας είναι: η χαμηλή οικονομική μοναδική χώρα των ΕΕ-27 με τις μεγαλύ- ελληνικών νοικοκυριών την τελευταία
κατάσταση του νοικοκυριού, η συχνότη- τερες διαχρονικές υποχρηματοδοτήσεις δεκαετία τριπλασιάσθηκε λόγω της οικο-
τα νοσηλείας, η παρουσία ενός ηλικιωμέ- του συστήματος υγείας. νομικής κρίσης και των τριών μνημονίων,
νου ή ανάπηρου μέλους του νοικοκυριού καθώς οι καταστροφικές δαπάνες από 8%
στην οικογένεια και η παρουσία ενός Πολύ χαμηλή η ικανοποίηση εκτοξεύτηκαν στο 24%.
τουλάχιστον μέλους της οικογένειας με των πολιτών από το ΕΣΥ Οι μελέτες μας αναδεικνύουν την ανά-
χρόνια ασθένεια. Επιπλέον παράγοντες Το «κέρδος ζωής» που επιτεύχθηκε γκη για μια νέα αναθεώρηση των στόχων
που συμβάλλουν στις καταστροφικές του ΕΣΥ. Οι πόροι που διατίθενται στην
δαπάνες είναι η διαθεσιμότητα ακριβών υγεία δεν αποτελούν κόστος αλλά μια
υπηρεσιών υγείας, η χαμηλή ικανότητα επένδυση του κράτους προς τους πολίτες
πληρωμής και η έλλειψη επαρκούς δημό- του. Για τον λόγο αυτό τα θέματα υγείας
σιας ασφάλισης υγείας. αποτέλεσαν την πρώτη προτεραιότητα
Οι καταστροφικές δαπάνες συμβάλ- στην διαμόρφωση των αναπτυξιακών
λουν στην αύξηση των κοινωνικό-οι- στρατηγικών σχεδίων των χωρών της Ευ-
κονομικών ανισοτήτων στην υγεία με ρωπαϊκής Ένωσης. Η αναλυτική ηλεκτρο-
αποτέλεσμα τα φτωχά νοικοκυριά να νική καταγραφή των δεδομένων της υγεί-
αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα ας που αφορούν τον φάκελο του ασθενή,
πρόσβασης και ικανοποίησης των υγει- τον προσωπικό ιατρό, την πρόληψη, το
ονομικών αναγκών τους. Στην Ελλάδα, φάρμακο, τα πρωτόκολλα και την νοσο-
από τις μελέτες του ΙΠΟΚΕ προέκυψε ότι κομειακή περίθαλψη θα αποτελέσουν τον
τα νοικοκυριά με αρχηγό οικονομικά ανε- θεμέλιο λίθο για τις μεταρρυθμίσεις στην
νεργό, νοικοκυριά με ηλικιωμένα άτομα υγεία. <

*Ο Γιάννης Υφαντόπουλος, Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας και Κοινωνικής Πολιτικής, του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του ΕΚΠΑ
και Ακαδημαϊκός Συντονιστής της ειδίκευσης Διοίκηση Υπηρεσιών Υγείας στο University of Athens MBA.
10 Health Today . 12/2023 12/2023 . Health Today 11