Page 28 - #08 Health Today Magazine

ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑ

Πώς τα βακτήρια ματα στον άνθρωπο θα μπορούσαν να επαφή με τον εγκέφαλο, περιέχοντας αρτηρίες που
τρέφουν τον εγκέφαλο. Η ενδιάμεση λέγεται αρα-
οδηγήσουν σε νέες θεραπείες για αυτή τη
χνοειδής μήνιγγα και η εξωτερική λέγεται σκληρή
δύσκολα θεραπεύσιμη πάθηση που συ-
εισβάλλουν στον χνά αφήνει όσους επιβιώνουν με σοβαρή μήνιγγα -είναι πιο σκληρή από τις άλλες- έχοντας
νευρολογική βλάβη.
επαφή με το κρανίο και περιέχοντας νευρώνες που
εγκέφαλο; Ο ελιγμοί των βακτηρίων ανιχνεύουν σήματα πόνου. Αυτά τα σήματα μπο-
ρούν να εμφανιστούν με τη μορφή μηχανικής πίε-
Οι επιστήμονες έχουν εστιάσει εδώ και
σης π.χ. αμβλείας δύναμης από κρούση ή από τοξί-
καιρό στην αλληλεπίδραση μεταξύ βα- νες που εισχωρούν στο κεντρικό νευρικό σύστημα
κτηρίων, νευρικού και ανοσοποιητικού μέσω της κυκλοφορίας του αίματος. Οι ερευνητές
Σε πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύθηκε Οι μήνιγγες είναι ο τε- συστήματος. Η αλληλεπίδραση αυτή μελέτησαν τη σκληρή μήνιγγα ως το σημείο της ει-
στο περιοδικό Nature από ερευνητές της μπορεί είτε να επισπεύσει είτε να αποτρέ- σβολής των βακτηρίων. Η σκληρή μήνιγγα φιλοξε- Τα υπάρχοντα
Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ, περιγρά- λικός ιστικός φραγμός ψει μια ασθένεια. Έχει ήδη αποδειχτεί ότι νεί πολλά ανοσοκύτταρα που βρίσκονται δίπλα σε εμβόλια έχουν
φηκαν λεπτομερώς τα βήματα που επι- πριν τα παθογόνα εισέλ- παίζει ρόλο σε ορισμένους τύπους πνευ- νευρικά κύτταρα. σχεδιαστεί για να
τρέπουν στα βακτήρια να διαπεράσουν μονίας και σε βακτηριακές λοιμώξεις που Οι γιατροί του Χάρβαρντ εστίασαν σε δύο παθο- προστατεύουν
τα προστατευτικά στρώματα του εγκε- θουν στον εγκέφαλο, καταστρέφουν τους μυς. Στη μελέτη τους, γόνα, τον στρεπτόκοκκο της πνευμονίας ή πνευμο- μόνο από μερικά
φάλου -τις μήνιγγες- και να προκαλέσουν επομένως οι προσπά- οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Χάρ- νιόκοκκο και τον β-αιμολυτικό στρεπτόκοκκο της βακτήρια, συνεπώς
εγκεφαλική λοίμωξη ή μηνιγγίτιδα, μια βαρντ έστρεψαν την προσοχή στη μηνιγ- ομάδας Β που είναι οι βασικές αιτίες της βακτηρια- υπάρχει ανάγκη για
εξαιρετικά θανατηφόρα ασθένεια. Αν και θειες των γιατρών είναι γίτιδα, όπου το νευρικό και ανοσοποιη- κής μηνιγγίτιδας. Διαπίστωσαν πως όταν τα βακτή- νέες θεραπείες.
η έρευνα διεξήχθη σε ποντίκια, οι ίδιοι μη- να καταλάβουν τι συμ- τικό σύστημα παίζουν σημαντικό ρόλο. ρια φτάνουν στις μήνιγγες, προκαλούν μια αλυσίδα
χανισμοί μπορεί να λειτουργούν και στον Το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας μέχρι γεγονότων που καταλήγει σε διάχυτη μόλυνση.
άνθρωπο. Τα παθογόνα εκμεταλλεύονται βαίνει σε αυτόν τον ιστό Αρχικά, τα βακτήρια απελευθερώνουν μια τοξί- Βακτηριακή μηνιγγίτιδα,
τα νευρικά κύτταρα στις μήνιγγες για να των συνόρων. νη που ενεργοποιεί τους νευρώνες του πόνου στη
καταστείλουν την απόκριση του ανοσο- Τα βακτήρια κατα- σκληρή μήνιγγα. Η ενεργοποίηση των νευρώνων μια επικίνδυνη ασθένεια
ποιητικού συστήματος, καταφέρνοντας Της του πόνου από την τοξίνη αυτή θα μπορούσε να
έτσι να μολύνουν τον εγκέφαλο. Ναταλίας φέρνουν να εμποδί- εξηγήσει τον έντονο πονοκέφαλο που είναι χαρα-
Υπάρχουν δύο παράγοντες στην μορι- Χρόνη κτηριστικό της μηνιγγίτιδας. Στη συνέχεια, οι ενερ- Πάνω από 1,2 εκατομμύρια περιπτώσεις βακτηριακής μηνιγγίτιδας συμ-
ακή αλυσίδα των γεγονότων που οδηγεί σουν τα μακροφάγα γοποιημένοι νευρώνες απελευθερώνουν μια χημι- βαίνουν παγκοσμίως κάθε χρόνο, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και
σε μηνιγγίτιδα. Μια χημική ουσία που κή ουσία που ονομάζεται CGRP και προσκολλάται Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ. Χωρίς θεραπεία, η βακτηριακή μηνιγ-
απελευθερώνεται από τα νευρικά κύττα- για να στρατολο- σε έναν υποδοχέα των μακροφάγων, τον RAMP1 γίτιδα σκοτώνει το 70% των ανθρώπων που προσβάλλει, αλλά η θερα-
ρα και ένας υποδοχές κυττάρων του ανο- βακτηριακής εισβολής. Τα πειράματα γήσουν άλλα ανο- -τα μακροφάγα είναι κύτταρα του ανοσοποιητικού πεία μπορεί να μειώσει αυτό το ποσοστό στο 30%. Μεταξύ αυτών που
σοποιητικού που εμποδίζεται από αυτή έδειξαν ότι το μπλοκάρισμα ενός εξ αυ- που έχουν εν αφθονία τον υποδοχέα RAMP1. Όταν επιβιώνουν, ένας στους πέντε αντιμετωπίζει σοβαρές συνέπειες, όπως
τη χημική ουσία προκειμένου να δώσει τών μπορεί να γίνει η βάση για μια νέα σοκύτταρα και η χημική ουσία των νευρώνων προσκολληθεί στον απώλεια ακοής ή όρασης, επιληπτικές κρίσεις, χρόνιο πονοκέφαλο και
το μήνυμα της επιστράτευσης κατά της θεραπεία. Εάν επιβεβαιωθούν τα ευρή- υποδοχέα RAMP1, τα μακροφάγα δεν μπορούν άλλα νευρολογικά προβλήματα.
πολλαπλασιάζονται πλέον να κάνουν σωστά τη δουλειά τους. Υπό κα-
Εντοπίστηκαν οι ελιγμοί των βακτηρίων που κάνουν για να εισβάλλουν προκαλώντας εκτε- νονικές συνθήκες, τα μακροφάγα ανιχνεύουν την Η θεραπεία βασίζεται, επί του παρόντος, σε αντιβιοτικά που σκοτώ-
στον εγκέφαλο και να προκαλέσουν μηνιγγίτιδα. Υποδοχείς πόνου (με παρουσία βακτηρίων και τα καταβροχθίζουν. Επί- νουν τα βακτήρια και σε στεροειδή φάρμακα που ηρεμούν τη φλεγμονή
κόκκινο) βρίσκονται στις μήνιγγες και όταν ενεργοποιούνται από τα βα- ταμένη μόλυνση. σης, στέλνουν σήματα κινδύνου σε άλλα κύτταρα που προκύπτει από τη λοίμωξη. Αλλά μπορεί να αποτύχουν να απο-
κτήρια απελευθερώνουν μια χημική ουσία που απενεργοποιεί τα μακρο- του ανοσοποιητικού για να καταφθάσουν στο πε- τρέψουν τις χειρότερες συνέπειες της νόσου, ιδιαίτερα εάν υπάρξει
φάγα του ανοσοποιητικού συστήματος (με μπλε). δίο της μάχης ως δεύτερη γραμμή άμυνας. Όταν η καθυστερημένη διάγνωση. Τα στεροειδή που μειώνουν τη φλεγμονή
ουσία CGRP προσκολλάται στον υποδοχέα RAMP1 τείνουν να καταστέλλουν την ανοσία, εξασθενώντας την προστασία και
στιγμής για τη μηνιγγίτιδα έχει επικεντρω- των μακροφάγων, τα εμποδίζει να στρατολογήσουν τροφοδοτώντας την εξάπλωση της μόλυνσης, έτσι, οι γιατροί πρέπει να
θεί στην ανάλυση των αποκρίσεων του άλλα ανοσοκύτταρα. Ως αποτέλεσμα, τα βακτήρια επιτύχουν μια λεπτή ισορροπία: να χαλιναγωγήσουν τη φλεγμονή που
εγκεφάλου, αλλά οι αποκρίσεις που συμ- πολλαπλασιάζονται και προκαλούν εκτεταμένη μό-
βαίνουν στις μήνιγγες είναι ανεπαρκώς λυνση. βλάπτει τον εγκέφαλο συνταγογραφώντας στεροειδή και συγχρόνως να
μελετημένες. Τι ακριβώς συμβαίνει στις Τα πειράματα δείχνουν ότι φάρμακα που μπλοκά- διασφαλίσουν ότι τα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα δεν απενεργοποιούν
μήνιγγες όταν εισβάλλουν βακτήρια; Πώς ρουν είτε την ουσία CGRP είτε τον υποδοχέα RAMP1 την άμυνα του οργανισμού.
ενεργούν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού θα μπορούσαν να επιτρέψουν στα κύτταρα του Η ανάγκη για νέες θεραπείες ενισχύεται από την έλλειψη καθολικού
που βρίσκονται εκεί; Αυτά τα ερωτήματα ανοσοποιητικού να παίξουν σωστά το ρόλο τους εμβολίου μηνιγγίτιδας. Πολλοί τύποι βακτηρίων μπορούν να προκαλέ-
παραμένουν ελάχιστα κατανοητά. στην άμυνα των συνόρων του εγκεφάλου. Ενώσεις
Οι μήνιγγες είναι τρεις μεμβράνες που που μπλοκάρουν την ουσία CGRP και τον υποδοχέα σουν μηνιγγίτιδα και ο σχεδιασμός ενός εμβολίου για όλα τα πιθανά
βρίσκονται η μία επάνω στην άλλη, πε- RAMP1 βρίσκονται σε ευρέως χρησιμοποιούμενα παθογόνα δεν είναι πρακτικός. Τα υπάρχοντα εμβόλια έχουν σχεδιαστεί
ρικλείοντας τον εγκέφαλο και το νωτιαίο φάρμακα για τη θεραπεία της ημικρανίας, μια πάθη- για να προστατεύουν μόνο από μερικά βακτήρια που είναι γνωστό ότι
μυελό, και προστατεύοντας το κεντρικό ση που πιστεύεται ότι προέρχεται από το ανώτερο προκαλούν μηνιγγίτιδα και ο εμβολιασμός συνιστάται μόνο για ομάδες
νευρικό σύστημα από τραυματισμούς και μηνιγγικό στρώμα, τη σκληρή μήνιγγα. Θα μπορού- πληθυσμών που κρίνονται υψηλού κινδύνου. Επιπλέον, η προστασία του
μολύνσεις. Η εσωτερική μεμβράνη λέγε- σαν αυτές οι ενώσεις να γίνουν η βάση για νέα φάρ- εμβολίου μειώνεται μετά από κάποιες δεκαετίες. <
ται χοριοειδής μήνιγγα και είναι σε άμεση μακα για τη θεραπεία της μηνιγγίτιδας;
Πίστωση: Chiu Lab/Harvard Medical School.
28 Health Today . 4/2024 4/2024 . Health Today 29