Γράφει ο Iορδάνης Κ. Γεωργιάδης
MD, MSc(PHC), MSc(BIRP, Νευροχειρουργός
Υποδιευθυντής ‘Α Νευροχειρουργικής Κλινικής, ΙΑΣΩ Θεσσαλίας
Η οσφυλαγία ορίζεται ως ο πόνος που εντοπίζεται στις περιοχές μεταξύ της δωδέκατης πλευράς και των γλουτών, και δεν είναι απόλυτο να συνυπάρχει πόνος στο ένα ή και στα δύο κάτω άκρα.
Το πιο συχνό αίτιο της οσφυαλγίας αποτελεί ο συνδυασμός έλλειψης φυσικής κατάστασης και μυικής καταπόνησης (π.χ. απότομη άρση βάρους)
Η οσφυαλγία σε γενικές γραμμές ταξινομείται σύμφωνα με την διάρκεια των συμπτωμάτων σε:
Α. Οξεία όταν διαρκεί λιγότερο 4 εβδομάδες
Β. Υποξεία όταν διαρκεί από 4 εβδομάδες έως και 3 μήνες περίπου
Γ. Χρόνια όταν η διάρκεια της ξεπερνάει τους 4 μήνες
Ωστόσο για να γίνει κατανοητό πρωτίστως πρέπει να γίνει σαφές η ανατομία της εν λόγω περιοχής δηλαδή του τμήματος της σπονδυλικής στήλης που ονομάζεται οσφυϊκή μοίρα ή αλλιώς ‘’οσφύ’’
Η οσφυική μοίρα της σπονδυλικής στήλης αποτελείται από
1. Σπονδύλους (οστά)
2. Μεσοσπονδύλιοι δίσκοι
3. Αρθρώσεις του σπονδύλου
4. Σύνδεσμοι
5. Τένοντες
6. Μυικές ομάδες που περικλείουν τους σπονδύλους
7. Νεύρα τα οποία με την σειρά τους υπάρχουν εκατέρωθεν των σπονδύλων και αντίστοιχα νευρώνουν συγκεκριμένα τμήματα των κάτω άκρων
Στις μέρες μας με την βοήθεια της τεχνολογίας ο Νευροχειρουργός έχει στην φαρέτρα του πολλά ‘’εργαλεία’’ που θα τον βοηθήσουν να βρει την αιτιολογία της οσφυαλγίας στον ασθενή του ο οποίος θα ζητήσει την επιστημονική του συμβουλή.
Ποια είναι η αιτία του πόνου την μέση
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, το πιο συχνό αίτιο αποτελεί η μυική καταπόνηση που περιβάλουν την σπονδυλική στήλη σε ποσοστό >70% σύμφωνα με την διεθνή βιβλιογραφία. Ένα άλλο συχνό αίτιο το οποίο μπορεί να προκαλέσει πόνο είναι η παρουσία κήλης σε κάποιο από τα 5 επίπεδα της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, το οποίο δεν αποτελεί απόλυτη ένδειξη για χειρουργική αντιμετώπιση. Επίσης πολύ συχνά μετά από κάκωση ή τραυματισμό (π.χ. τροχαίο ατύχημα, πτώση από ύψος, πτώση εξ ιδίου ύψους) μπορεί να προκληθεί κάποια βλάβη ή κάταγμα με αποτέλεσμα η οσφυαλγία να είναι το πρώτο σύμπτωμα που νιώθει ο ασθενής.
Πιο σπάνια αίτια όπως π.χ. φλεγμονή (σπονδυλοδισκίτιδα), όγκοι, ρευματολογικά νοσήματα (π.χ. σπονδυλοαρθρίτιδα) δύναται να προκαλέσουν πόνο στην μέση. Τέλος στα πλαίσια διερεύνησης ο ειδικός Ιατρός πρέπει να αποκλείσει ακόμα πιο σπάνια αίτια όπως π.χ. νεφρολιθίαση, ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής, ή και χολοκυστίτδα.
Γίνεται σαφές λοιπόν πως η λήψη ενός λεπτομερούς Ιατρικού ιστορικού θα βοηθήσει τον Νευροχειρουργό έτσι ώστε να κατευθύνει την διαγνωστική του πορεία και κυρίως την διαγνωστική του προσέγγιση (χειρουργική ή συντηρητική)
Διάγνωση οσφυαλγίας
Στις μέρες μας με την βοήθεια της τεχνολογίας ο Νευροχειρουργός έχει στην φαρέτρα του πολλά ‘’εργαλεία’’ που θα τον βοηθήσουν να βρει την αιτιολογία της οσφυαλγίας στον ασθενή του ο οποίος θα ζητήσει την επιστημονική του συμβουλή.
Δεδομένου της εξέλιξης της ακτινολογίας υπάρχουν συγκεκριμένες απεικονιστικές εξετάσεις οι οποίες βοηθούν στην διάγνωση εξ αποκλεισμού. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο Νευροχειρουργός θα ζητήσει την διενέργεια μαγνητικής τομογραφίας της ΟΜΣΣ (οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης) σε συνδυασμό με απλές ακτινογραφίες δυναμικές δηλαδή (κάμψη και έκταση).Η εν λόγω εξέταση δεν έχει ακτινοβολία και βοηθάει σε μεγάλο βαθμό τον Νευροχειρουργό δεδομένου πως έχει μια πλήρη εικόνα του νευρικού ιστού έτσι ώστε να αποκλείσει οποιαδήποτε παθολογική κατάσταση που οδηγεί στην ύπαρξη της οσφυαλγίας. Από την άλλη μεριά η αξονική τομογραφία θα την επιλέξει σε περίπτωση που υπάρχει υπόνοια κατάγματος λόγω τραυματισμού ή οστεοπόρωσης, μια πολύ πιο γρήγορη εξέταση με το μειονέκτημα όμως της ακτινοβολίας συγκριτικά με την μαγνητική τομογραφία.
Θεραπευτική προσέγγιση της οσφυαλγίας
Η θεραπεία της οσφυαλγίας και η σωστή αντιμετώπιση της έγκειται στην αιτία που την προκάλεσε, κι αυτό είναι το πιο σημαντικό το οποίο πρέπει να γίνει κατανοητό, από την πλειοψηφία των ασθενών που επισκέπτονται τον Ιατρό τους.
Ο Νευροχειρουργός αφού αποκλείσει τις προαναφερθείσες παθολογικές καταστάσεις και καταλήξει στο συμπέρασμα πως ο ασθενής πονάει λόγω μυικού σπασμού ή καταπόνησης τότε η συντηρητική αντιμετώπιση αποτελεί μονόδρομο. Αυτή περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή με ΜΣΑΦ (στεροειδή αντιφλεγμονώδη) ή όχι, φυσιοθεραπεία, ενέσεις στην σπονδυλική στήλη.
Η χειρουργική επέμβαση συστήνεται όταν υπάρχει σαφής ένδειξη απεικονιστική σε συνδυασμό με κάποιο νευρολογικό σύμπτωμα όπως π.χ. μείωση της δύναμης σε ένα ή και στα δύο κάτω άκρα, αδυναμία βάδισης, μουδιάσματα.
Γίνεται σαφές λοιπόν πως πρωταρχικό λόγο στην αντιμετώπιση της οσφυλαγίας αποτελεί η σωστή διάγνωση από ειδικό Ιατρό σπονδυλικής στήλης Νευροχειρουργό ή Ορθοπεδικό με εξειδίκευση στην σπονδυλική στήλη, και πως οι πλειονότητα των ασθενών δεν χρήζουν χειρουργικής αντιμετώπισης , παρά μόνο σε περιπτώσεις που αποδειχθεί κλινικά και απεικονιστικά σαφής λόγος για χειρουργείο.
