Ο Σωτήριος Πράπας είναι ένας από τους πλέον διακεκριμένους καρδιοχειρουργούς στην Ελλάδα, με πολυετή εμπειρία στον τομέα της χειρουργικής καρδιάς.
Έχει πραγματοποιήσει πρωτοποριακές χειρουργικές επεμβάσεις και έχει συμβάλει στην ανάπτυξη καινοτόμων τεχνικών στη καρδιοχειρουργική.
Παράλληλα, έχει έντονη ερευνητική δραστηριότητα, συμμετέχει ενεργά σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια και ενημερώνεται σταθερά για όλες τις εξελίξεις στο χώρο των καρδιοπαθειών.
Η προσήλωσή του στην προληπτική ιατρική και στις τεχνολογικές καινοτομίες τον οδήγησε στη βαθιά ενασχόλησή του με την αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης στην καρδιολογία, εστιάζοντας στην πρώιμη διάγνωση των καρδιαγγειακών παθήσεων.
Σήμερα, μέσα από αυτή τη συνέντευξη, μας μιλά για την επανάσταση που φέρνει η τεχνητή νοημοσύνη και η τεχνολογική πρόοδος στη διάγνωση και πρόληψη της στεφανιαίας νόσου.
Κύριε Πράπα, γιατί η στεφανιαία νόσος εξακολουθεί να αποτελεί μία από τις κυριότερες αιτίες θανάτου παγκοσμίως;
Η στεφανιαία νόσος είναι ένας ύπουλος εχθρός,καθώς μπορεί να παραμένει ασυμπτωματική για πολλά χρόνια και να εκδηλώνεται αιφνίδια με ένα οξύ στεφανιαίο επεισόδιο (έμφραγμα).
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO), οι καρδιαγγειακές παθήσεις ευθύνονται για 17,9 εκατομμύρια θανάτους ετησίως, δηλαδή περίπου το 32% των συνολικών θανάτων παγκοσμίως.
Το πλέον ανησυχητικό είναι ότι πάνω από το 50% των ανθρώπων που παθαίνουν έμφραγμα δεν είχαν καμία προηγούμενη διάγνωση στεφανιαίας νόσου και κανένα απολύτως σύμπτωμα. Δηλαδή,οι περισσότεροι ασθενείς δεν γνωρίζουν ότι διατρέχουν κίνδυνο μέχρι να εκδηλώσουν ένα σοβαρό καρδιακό επεισόδιο.
Θα μου πείτε οι παραδοσιακές εξετάσεις,όπως το τεστ κοπώσεως, το stress echo και η κλασική αξονική στεφανιογραφία, δεν βοηθούν την πρόληψη;
Ασφαλώς! Αλλά μπορούν να ανιχνεύσουν μόνο προχωρημένες στενώσεις, οδηγώντας τον ασθενή σε αντιμετώπιση με mαγγειοπλαστική ή με bypass . Το θέμα όμως είναι ότι εκείνο που χαρακτηρίζει επικίνδυνη μια αθηρωματική πλάκα ενός αγγείου της καρδιάς, δεν είναι το μέγεθος της αλλά η τυχον φλεγμονή της πλάκας, που είναι «αόρατη» στιςm εξετάσεις που προαναφέραμε. Αυτό σημαίνει, ότι ακόμη και πολύ μικρές αθηρωματικές πλάκες, της τάξεως του 20-40% θα μπορούσαν να εμφανίσουν ένα βαρύτατο καρδιακό επεισόδιο από τη ρήξη μιας τέτοιας μικρής πλάκας όταν αυτή φλεγμαίνει (ασθαθής πλάκα).
Είναι συχνά αυτά τα επεισόδια;
Βεβαίως και είναι! Το 70% των θανατηφόρων εμφραγμάτων συμβαίνει σε ασθενείς που δεν είχαν προηγούμενα συμπτώματα ή διαγνωσμένη καρδιοπάθεια. Αυτή η πραγματικότητα καθιστά σαφή την ανάγκη για πιο εξελιγμένες διαγνωστικές προσεγγίσεις, που μπορούν να ανιχνεύσουν τον πραγματικό καρδιαγγειακό κίνδυνο σε πρώιμο στάδιο.
Αντιλαμβάνομαι ότι αν υπάρξει τρόπος να ανιχνεύσουμε τυχόν φλεγμονή ενός στεφανιαίου αγγείου σημαίνει συναγερμός για επικείμενο επεισόδιο. Υπάρχει όμως τρόπος ανίχνευσης;
Στο παρελθόν, ο καθηγητής Χριστόδουλος Στεφανάδης, με το ανήσυχό του πνεύμα, είχε αντιληφθεί το ρόλο της φλεγμονής σε μία αθηρωματική πλάκα στεφανιαίου αγγείου και προσπαθούσε να θερμομετρήσει, με καθετήρες εντός του αυλού, την κάθε πλάκα, καθώς η αύξηση της θερμοκρασίας είναι στοιχείο φλεγμονής. Όπως καταλαβαίνετε, η πολύπλοκη αυτή διαδικασία δεν έτυχε πρακτικής εφαρμογής.
Πρόσφατα, όμως, η ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, κατόρθωσε κάτι εκπληκτικό.
Απέδειξε ότι όταν δημιουργείται μια αθηρωματική πλάκα εντός του αγγείου απομειώνεται το περιαγγειακό λίπος. Είναι σαν να παίρνει υλικά έξω απο το αγγείο για να χτίσει μέσα σε αυτό. Εξίσου σημαντικό ήταν το γεγονός ότι τυχόν φλεγμονώδης κατάσταση της αθηρωματικής πλάκας δημιουργούσε μια αντίστοιχη φλεγμονήστο περιαγγειακό λίπος. Έτσι, η ομάδα επικεντρώθηκε στο να απεικονίσει την απομείωση του λίπους και τον βαθμό φλεγμονής στον περιαγγειακό λιπώδη ιστό και μάλιστα χρωματογραφικά.
Εξαιρετικά ακούγονται όλα αυτα, αλλά ποιά είναι η πρακτική τους σημασία;
Η ομάδα αυτή εργάστηκε, στη συνέχεια, στη μελέτη αξονικών στεφανιογραφιών ασθενών από όλο τον κόσμο σε βάθος 10ετίας και απεικόνισε χρωματικά τον βαθμό φλεγμονής των αθηρωματικών πλακών. Παράλληλα, κατέγραψε την κλινική εξέλιξη των ασθενών αυτών στην πορεία του χρόνου ώστε να συσχετιστεί η έκβαση με το φλεγμονώδες σκορ των αγγείων.
Η μελέτη ORFAN, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Lancet το 2024, αποκάλυψε ότι ασθενείς που θεωρούνταν «χαμηλού κινδύνου» με βάση τις κλασικές διαγνωστικές μεθόδους (αιματολογικές εξετάσεις, stress echo, αξονική στεφανιογραφία, Calcium Score), είχαν διπλάσιο κίνδυνο εμφράγματος αν πα ρουσίαζαν φλεγμονώδεις αλλαγές στα στεφανιαία αγγεία.
Δύο ήταν τα σπουδαία ευρήματα. Το 81% των μελετηθέντων είχαν στην παλιά τους αξονική στεφανιογραφία «αθώες» μη αποφρακτικές βλάβες, με μόλις το 19% να είναι αποφρακτικές.
Οι ασθενείς με «αθώες» βλάβες (81%) είχαν διπλάσιο αριθμό θανάτων και σοβαρών συμβάντων από εκείνους με τις σημαντικές βλάβες. Οι ασθενείς με παρόμοιο βαθμό μέτριας ή μικρής ασβέστωσης (αυτό που λέμε στην αξονική στεφανιογραφία Calcium Score, δλδ., βαθμός ασβέστωσης), είχαν ένα αναντίστοιχο inflammatorym score (βαθμός φλεγμονής) που προκάλεσε και αντίστοιχα συμβάντα.
Σπουδαία έρευνα. Έχει όμως κλινική εφαρμογή;
Η εξέταση-ανάλυση αυτή, που ονομάστηκε CariHeart® και προσδιορίζει την απομείωση του περιαγγειακού λίπους και το βαθμό φλεγμονής με το επονομαζόμενο FAI-Score, δημιουργήθηκε και αξιοποιήθηκε απο την εταιρεία Caristo Diagnostics®που εδρεύει στην Οξφόρδη. Στις μέρες μας, η Εταιρεία Caristo® συνεργάζεται με το εθνικό σύστημα υγείας της Αγγλίας (NHS), σε 6 νοσοκομεία της χώρας, έτσι ώστε αν αποδείξει τη μείωση του κόστους παροχής υπηρεσιών μέσω της πρόληψης καρδιοπαθειών, να εντάξει την εξέταση CariHeart ® στο σύστηστημα υγείας.
Πώς η άναλυση CaRiHeart ® ωφελεί πρακτικά τους ασθενείς;
Η έγκαιρη διάγνωση σώζει ζωές. Τα δεδομένα δείχνουν ότι, οι ασθενείς με υψηλό FAI-Score έχουν 3-4 φορές αυξημένο κίνδυνο εμφράγματος μέσα στα επόμενα 5 χρόνια. Η πρώιμη παρέμβαση με στατίνες ή αντιφλεγμονώδη μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο κατά 50%. Και ότι το 80% των καρδιαγγειακών συμβάντων μπορούν να προληφθούν μέσω εξατομικευμένης διάγνωσης και στοχευμένων παρεμβάσεων.
Έχουμε τη δυνατότητα πρόσβασης σε αυτήν την τεχνολογία στην Ελλάδα;
Πρόσφατα, η εταιρεία Caristo Diagnostics® εκχώρησε την αντιπροσώπευσή της στην
Ελληνική εταιρεία AI PROTECH Ε.Ε., και σύντομα η τεχνολογία CariHeart ® θα είναι διαθέσιμη σε ιατρικά κέντρα και νοσηλευτικά ιδρύματα. Ο καθένας, μπορεί να υποβληθεί σε μια απλή αξονική στεφανιογραφία (CCTA) με συγκεκριμένες απλές παραμέτρους, και ακολούθως να αναλυθεί ο βαθμός φλεγμονής των αγγείων από την τεχνολογία CariHeart® με τεχνητή νοημοσύνη, να λάβει εξατομικευμένη εκτίμηση κινδύνου και θεραπεία από τον θεράποντα καρδιολόγο του.
Τι μήνυμα θα θέλατε να στείλετε στους αναγνώστες μας;
Αυτό που θα πω κλείνοντας είναι ότι η διαθεσιμότητα αυτής της νέας τεχνολογίας στην Ελλάδα, φέρνει μια νέα εποχή στην προληπτική ιατρική στην χώρα μας, δίνοντας στους Έλληνες πολίτες, όπως άλλων Ευρωπαϊκών χωρών, τη δυνατότητα να γνωρίζουν με ακρίβεια την πραγματική κατάσταση της καρδιάς τους και στους θεράποντες ιατρούς να λαμβάνουν τις καλύτερες δυνατές προληπτικές ιατρικές αποφάσεις.
Η ανάλυση CaRiHeart είναι ένα σύγχρονο εργαλείο για τους γιατρούς να αναγνωρίσουν ασθενείς υψηλού κινδύνου πριν εμφανίσουν συμπτώματα, δίνοντας τη δυνατότητα για έγκαιρη θεραπευτική παρέμβαση ή αγωγή και αλλαγή στην καθημερινότητά τους (με διατροφή, ή με ήπια άσκηση κλπ).
Η πρόληψη δεν είναι πολυτέλεια – είναι ανάγκη. Με την επιστήμη και την τεχνητή νοημοσύνη στο πλευρό μας μπορούμε να διασφαλίσουμε ένα μέλλον χωρίς αιφνίδια καρδιακά επεισόδια και αιτίες θανάτου που μπορούν να αποφευχθούν.
Η Ελλάδα, μέσω της AI PROTECH, διαθέτει πλέον ένα υπερσύγχρονο διαγνωστικό εργαλείο, το οποίο μπορεί να σώσει αμέτρητες ζωές, προσφέροντας στους πολίτες τη σιγουριά που χρειάζονται για την υγεία της καρδιάς τους.
Για πολλά χρόνια, η πρόληψη βασιζόταν σε γενικούς δείκτες, όπως η χοληστερόλη, η αρτηριακή πίεση, και εξετάσεις όπως το Stress Echo ή αξονική στεφανιογραφία (CCTA). Όμως, γνωρίζουμε πλέον ότι η πραγματική αιτία πολλών εμφραγμάτων είναι η φλεγμονή των στεφανιαίων αγγείων. Η ανάλυση CaRiHeart® μάς δίνει τη δυνατότητα να βλέπουμε την αόρατη απειλή και να παρεμβαίνουμε έγκαιρα και εξατομικευμένα.
