Όταν χρησιμοποιούμε τους όρους ελαστικότητα και ευλυγισία πολλοί νομίζουν ότι είναι το ίδιο πράγμα. Στην πραγματικότητα δεν είναι. Ευκαμψία ή ευκινησία είναι η ικανότητα του νευρομυϊκού συστήματος για πλήρη κίνηση μιας άρθρωσης χωρίς περιορισμούς και πόνο κατά την εκτέλεσή της. Ευλυγισία είναι η ικανότητα διάτασης των μυών, των τενόντων και των συνδέσμων και αφορά τη συνολική ελαστικότητα των σκελετικών μυών.
Ο βαθμός ευλυγυσίας(flexibility )/ευκαμψίας σχετίζεται με το εύρος γωνιών και μήκος κινήσεων του σώματος πολυπλευρικά και σε διάφορες κατευθύνσεις.
Ο ρόλος της κληρονομικότητας
Η ελαστικότητα-ευκινησία σχετίζεται με γονιδιακά καταγεγραμμένη πληροφορία, δηλαδή κληρονομικότητα. Ωστόσο σε ένα ποσοστό οι επιγενετικοί παράγοντες όπως αυτοί της διατροφής και άσκησης μπορούν να φέρουν πλεονέκτημα σε όσους δεν έχουν το γονιδιακό προφίλ αυξημένης τενόντιας και συνδεσμικής ανάπτυξης.
Και φυσικά όσοι εκ γενετής μπορούν να έχουν ταλέντο ελαστικότητας , με σωστή διαχείριση προωθείται.
Σε ένα βαθμό, η ευλυγισία ορίζεται γονιδιακά αφού καθορίζεται από το μήκος και την ποιότητα συνδετικού ιστού και τενόντων. Οι μυς με τα οστά είναι αλληλένδετοι ιστοί και ενώνονται μεταξύ τους μέσω τενόντων, ενώ τα οστά στις αρθρώσεις ενώνονται με τον συνδετικό ιστό.
Τα κυριότερα συστατικά των δομικών ιστών αυτών είναι κολλαγόνο και ελαστίνη σε διαφορετικά ποσοστά στο καθένα . Συγκεκριμένα ο τένοντας απαιτείται να κρατά φορτίσεις των δυνάμων οπότε είναι πιο σταθερός και αποτελείται από μεγαλύτερο ποσοστό κολλαγόνου. Στον αντίποδα, ο συνδετικός ιστός έχει παραπάνω ελαστίνη καθώς χρειάζεται να είναι πιο ελαστικός.
Η ελαστικότητα του σώματος και τα εύρη κινήσεων που πετυχαίνει αποτελεί μία διαδικασία που σχετίζεται με τα ερεθίσματα προπόνησης που δέχεται το άτομο, τη διατροφική κατάσταση που τροφοδοτεί τη μεταβολική διαδικασία ενεργοποίησης και ενδυνάμωσης μυών άρα και τενόντων και συνδετικού οστού που μετέχουν στην ελαστικότητα, το οξειδωτικό στρες και το μυοτατικό αντανακλαστικό και φυσικά η θέληση του ασκούμενου ή αθλητή να θέλει να αναπτύξει ή βελτιώσει αυτή την ικανότητα.
Ποιες μορφές άσκησης μπορεί να ξεκλειδώσουν τους μύες και να δώσουν εύρος κίνησης στις αρθρώσεις;
Ολιστική προπόνηση όπως PILATES, Mobility Training Coordination training, Κυκλική προπόνηση, προπόνηση αερόβιου κατωφλιού – διαλειμματικής ένταση προπόνηση, Streaching Sessions.
Με τον όρο mobility training ορίζουμε ένα μοτίβο ασκήσεων το οποίο στοχεύει στην ελαστικότητα μέσα από εύρος κίνησης και γωνιών στις ασκήσεις, τη συμμετοχή του πυρήνα ως βοηθός και αρωγός στη σωστή διαμόρφωση των ασκήσεων, ενώ παράλληλα με τις διαφορετικές γωνίες και κλιμακωτή μυϊκή ενεργοποίηση βελτιώνουμε τη δύναμη συνδέσμων και τενόντων. Mobility training μπορεί να γίνει σε μια συνεδρία Pilates(mat/reformer) , στην καλλισθενική προπόνηση και προπόνηση ορθοσωμίας.
Coordination Training είναι η προπόνηση μέσα από την οποία βελτιώνεται η ισορροπία, ο νευρομυϊκός συντονισμός(ιδιοδεκτικότητα), η εναρμόνιση κινήσεων διαφορετικων πλευρών άνω κάτω άκρων, η ταχύτητα αντίδρασης και αντανακλαστικά.
Ανάλογα με τον προπονητή, κάθε μοτίβο προπονητικής μπορεί να συμπεριλάβει ασκήσεις που να έχουν στόχο τη συντονιστική λειτουργία του ασκούμενου.
Γιατί οι αθλητές χρειάζεται να προπονήσουν την ευλυγισία τους;
Ο παράγοντας της ευλυγισίας αποτελεί συνιστώσα φυσικής κατάστασης. Επίσης έχει αποδειχθεί πως η ελαστικότητα του αθλητή του επιτρέπει να αποθηκεύει και να αποδίδει παραπάνω δύναμη (από ελαστική δύναμη και δύναμη ισχύος) ενώ ταυτόχρονα τον προστατεύει από τραυματισμούς.
Στα ομαδικά αθλήματα όπως μπάσκετ και βόλευ που υπάρχουν πολλά άλματα σε διάφορες κατευθύνσεις και σε συνδυασμό με απότομες αλλαγές ταχύτητας, η ευλυγισία και ευκινησία μπορεί να δώσει καλύτερη κατανομή δύναμης και βελτιωμένη ισορροπία καθώς και καλύτερη απόδοση.
Πώς η διατροφή βελτιώνει την ελαστικότητα;
Τα διατροφικά συστατικά ή διατροφικά συμπληρώματα μπορούν να υποστηρίξουν ή να αποδυναμώσουν την εξέλιξη της ελαστικότητας μέσα από τη σύσταση των τενόντων και συνδέσμων.
Αρχικά μία διατροφή αυξημένου οξειδωτικού στρες (λιπαρών και ζάχαρης) με ανεξέλεγκτη κατανάλωση, μειώνει το ορμονικό σήμα ενεργοποίησης των ορμονών που διατηρούν , ανανεώνουν και στηρίζουν του ιστούς των τενόντων και συνδέσμων.
Παράλληλα έλλειψη βιταμινών όπως C, D και αμινοξέων που μετέχουν στη σύσταση και αναγέννηση των συγκεκριμένων ιστών, μπορεί επίσης να προκαλέσει μείωση της βελτίωσης της ελαστικότητας.
Αντίθετα πιστοποιημένα και συνταγογραφημένα συμπληρώματα διατροφής που συμβάλουν στην υγεία του ερειστικού συστήματος(οστά, σύνδεσμοι τένοντες) σε συνδυασμό με το ασκησιογενές ερέθισμα και έναν διατροφικό κορμό με αντιοξειδωτικά συστατικά και σωστά διαμορφωμένη δομή σε πρωτείνες λιπαρά και υδατάνθρακες μπορεί να ανεβάσει επίπεδα στο προφίλ της ελαστικότητας.
