Γράφουν οι Ελένη Ρουσογιάννη, Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης *
Οι ιοί των χειμερινών αναπνευστικών λοιμώξεων και ιδιαίτερα της γρίπης υφίστανται κάθε χρόνο μικρές αλλαγές. Μπορούν όμως να υποστούν και μια απότομη, μεγαλύτερη αλλαγή που μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα έναν ιό διαφορετικό από τους κυκλοφορούντες και ως εκ τούτου μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη νοσηρότητα.
Επομένως, η επιτήρηση των αναπνευστικών ιών με εργαλεία έγκαιρης προειδοποίησης μπορεί να βοηθήσει στην διαμόρφωση στρατηγικών δημόσιας υγείας, τόσο στην πρόληψη (δημιουργία αποτελεσματικών εμβολίων, ενημερωμένο χρονοδιάγραμμα ετήσιου εμβολιασμού), όσο και στην έγκαιρη παρέμβαση (κατανομή πόρων, επιστράτευση υγειονομικού προσωπικού, εφαρμογή στοχευμένων θεραπειών κλπ).)
Oι επιδημίες λοιμωδών νοσημάτων έχουν επηρεάσει κατά καιρούς εκατομμύρια ζωές, δημιουργώντας πολλαπλές υγειονομικές και οικονομικές προκλήσεις, που απαιτούν συντονισμένες προσπάθειες διαχείρισης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος, με χιλιάδες ασθενών να αναζητούν ετησίως για το λόγο αυτό ιατρική περίθαλψη. Η εκτίμηση για τον εφετινό χειμώνα βασίζεται κυρίως στην εμπειρία του προηγούμενου χειμώνα.
Στο πλαίσιο αυτό, η Πνευμονολογική κλινική, σε συνεργασία με το τμήμα Επειγόντων Περιστατικών του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας, εφαρμόζει και εφέτος όπως και πέρυσι ένα σύστημα επιτήρησης των αναπνευστικών λοιμώξεων καταγράφοντας τους ασθενείς που προσέρχονται στο νοσοκομείο με συμπτώματα «γριπώδους συνδρομής» (όπως πχ βήχας, πυρετός, πονόλαιμος, ρινική καταρροή, δυσκολία στην αναπνοή κλπ.).
Οι ασθενείς υποβάλλονταν στη συνέχεια σε γρήγορες αντιγονικές δοκιμασίες (rapid tests) για τέσσερα κύρια αναπνευστικά παθογόνα/ιούς: Γρίπη Α/Β, κορονοϊό SARS-CoV-2, Αναπνευστικό Συγκυτιακό Ιό (RSV), και Αδενοϊό. Συνολικά, από τους 1.434 ασθενείς που εξετάστηκαν πέρυσι , οι περισσότεροι, 226 (40%), ήταν θετικοί στη γρίπη Α, 203 (36%) ήταν θετικοί στον SARS-CoV-2, 65 (11%) στην γρίπη Β, 61 (11%) στον RSV, και μόλις 11(2%) ήταν θετικοί στον αδενοϊό. Από αυτούς χρειάστηκαν εισαγωγή στο νοσοκομείο 38 ασθενείς με γρίπη Α, 27 ασθενείς με SARS-CoV-2, 3 ασθενείς με γρίπη Β, 25 ασθενείς με RSV, και 4 ασθενείς με αδενοϊό.
Παρόλο που σε απόλυτο αριθμό οι περισσότεροι ασθενείς που χρειάστηκαν νοσηλεία ήταν θετικοί στην Γρίπη Α, αξίζει να σημειώσουμε πως μεμονωμένα ο ιός με τα υψηλότερα ποσοστά νοσηλείας ήταν ο Αναπνευστικός Συγκυτιακός Ιός (RSV), με περίπου έναν στους δύο ασθενείς να απαιτεί εισαγωγή στην Πνευμονολογική κλινική. Λόγω αυτού, ο εμβολιασμός έναντι του RSV έχει ενταχθεί πια στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού και συστήνεται σε ηλικιωμένα άτομα και ασθενείς με υποκείμενα νοσήματα.
Συνολικά, οι ασθενείς με αναπνευστική λοίμωξη που νοσηλεύτηκαν ήταν μεγαλύτεροι σε ηλικίας (με μέση ηλικία τα 70 έτη) και με αρκετές συννοσηρότητες (κυρίως του αναπνευστικού και καρδιαγγειακού συστήματος), όπως άλλωστε αναμενόταν. Παρατηρούμε, επίσης, ότι κατά τη χειμερινή σεζόν 2023-2024 τα πρώτα κρούσματα γρίπης Α αρχίζουν να ανιχνεύονται το τελευταίο 10ήμερο του Νοεμβρίου, και να κορυφώνονται τέλη Δεκεμβρίου – αρχές Ιανουαρίου . Έκτοτε σημειώνεται σημαντική μείωση των κρουσμάτων γρίπης Α ενώ αρχές Φεβρουαρίου αρχίζουν να παρατηρούνται τα πρώτα κρούσματα γρίπης Β, τα οποία και κορυφώνονται την πρώτη εβδομάδα του Μαρτίου.
Την ίδια περίπου περίοδο (τέλη Φεβρουαρίου – αρχές Μαρτίου) ανιχνεύονται και τα περισσότερα περιστατικά θετικά στον RSV. Σε αντίθεση με τη γρίπη, ο SARS-CoV-2 φαίνεται να σημειώνει πια πιο σταθερά και χαμηλά επίπεδα καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου αυτής με λιγότερο αξιοσημείωτα επιδημικά κύματα. Και τέλος, τα λίγα κρούσματα από αδενοϊό δεν φαίνεται να ακολουθούν κάποια συγκεκριμένη εποχική κατανομή.
Προτεραιότητα επομένως στον χειμώνα πού έρχεται είναι ο αντιγριππικός εμβολιασμός και για τους ευάλωτους ο εμβολιασμός για τον RSV. Τα γρήγορα τεστ αποτελούν πολύτιμο εργαλείο, ιδιαίτερα στα επείγοντα περιστατικά των νοσοκομείων.
*Ο κ. Κώστας Γουργουλιάνης είναι Καθηγητής Πνευμονολογίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
*Η κα Ελένη Ρουσογιάννη είναι Γιατρός, υποψήφια διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Πηγή: ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ HEALTH TODAY MAGAZINE
